11. Woordenlijst

Alkylglycosiden (of Alkylpolyglycosiden - APG)

Klasse van niet-ionische oppervlakteactieve stoffen die in verschillende toepassingen worden gebruikt. Deze oppervlakteactieve stoffen, biologisch afbreekbaar en afkomstig uit planten, zijn in het algemeen derivaten van glucose en vetalcoholen. De grondstoffen zijn meestal zetmeel en vetten van complexe mengsels van verbindingen met verschillende suikers. Wanneer ze zijn afgeleid van glucose, staan ze bekend onder de naam alkylpolyglucosiden. De term “poly” verwijst naar de mogelijkheid dat een APG-molecule meerdere suikers bevat. (Université de Reims Champagne Ardenne, 2020)

Alkylpentosides (of Alkylpolypentosides – APP)

APP’s zijn APG’s waarvan het koolhydraatgedeelte wordt gevormd uit pentose (suiker met 5 koolstofatomen).

Alkylxylosides (of Alkylpolyxylosides – APX)

APX’en zijn APG’s waarvan het koolhydraatgedeelte wordt gevormd uit xylose (suiker met 5 koolstofatomen). APX’en zijn APP’s.

Amfoteer (of Zwitterionisch)

Oppervlakteactieve stof die zowel positief (kationisch) als negatief (anionisch) elektrisch geladen is. De totale lading van het molecuul is nul. Ze gedragen zich als een kationische of anionische oppervlakteactieve stof, afhankelijk van de pH van het medium. (Université de Reims Champagne Ardenne, 2020)

Anionisch (of Niet-ionisch)

Molecuul dat niet positief (kation) of negatief (anion) geladen is. (Université de Reims Champagne Ardenne, 2020)

Benchmarking

Marketing- of kwaliteitsbeheertechniek die bestaat uit het bestuderen en analyseren van de beheertechnieken en organisatiemethoden van andere bedrijven om er inspiratie uit te putten en er het beste uit te halen.

Bio-economie

De bio-economie omvat alle activiteiten die verband houden met de productie, het gebruik en de omzetting van biohulpbronnen. Ze zijn bedoeld om op een duurzame manier te voldoen aan de voedselbehoeften en aan een deel van de materiële behoeften en energiebehoeften van de maatschappij, en om haar te voorzien van ecosysteemdiensten. (ValBiom, 2020)

Biogebaseerd chemisch product

Chemisch product dat geheel of gedeeltelijk afkomstig is uit materiaal van biologische oorsprong (plant, speciaal gewas, landbouwresidu, organisch afval, enz.). (ValBiom, 2020)

Biogebaseerde economie

De biogebaseerde economie verwijst naar alle activiteiten die betrokken zijn bij de productie en omzetting van biomassa in biogebaseerde producten en materialen en in bio-energie. (ValBiom, 2020)

Biokatalytisch (of Enzymatisch)

Wordt gezegd van een reactie die wordt gekatalyseerd door een biokatalysator (enzym). (Université de Reims Champagne Ardenne, 2020)

Biologische oppervlakteactieve stof (of Biogebaseerde oppervlakteactieve stof)

Volledig of gedeeltelijk biogebaseerde oppervlakteactieve stoffen.

Bioraffinaderij

Industrieel complex voor de bioraffinage van planten om op basis van planten levensmiddelen, chemische producten, biobrandstoffen, energie en agromaterialen te produceren. (Université de Reims Champagne Ardenne, 2020)

Cellulose

Cellulose is een molecule die wordt gevormd door de ketenassociatie van glucosemoleculen. Het komt voornamelijk uit de celwand van planten, waarin het in verschillende verhoudingen aanwezig is, afhankelijk van de bron (hout: 40 à 50%, katoen: 90%). (ValBiom, 2020)

Circulaire economie

De circulaire economie verwijst naar een economisch concept van uitwisseling en productie dat in alle stadia van de levenscyclus van producten (goederen en diensten) de efficiëntie van het gebruik van hulpbronnen wil vergroten en onze impact op het milieu verminderen en tegelijkertijd het welzijn van individuen wil verbeteren. (ValBiom, 2020)

Drop-in oppervlakteactieve stof

Directe substitutiemoleculen van plantaardige oorsprong in één applicatie. Propyleenglycol wordt bijvoorbeeld op dezelfde manier en in dezelfde concentratie gebruikt, of het nu van petrochemische of plantaardige oorsprong is. (ARD, 2020)

Écocert

Franse certificeringsinstantie opgericht in 1991 en een vermelding, een particulier certificeringsmerk met dezelfde naam voor collectief (en commercieel gebruik.)

Enzym (Biokatalysator)

Een eiwit dat de omzetting van een molecule A (reactiesubstraat) naar een molecule B (reactieproduct) kan katalyseren. Enzymen katalyseren alle biochemische reacties in de levende wereld.

EU Ecolabel

Het EU Ecolabel is het officiële Europese ecolabel dat in 1992 werd geïntroduceerd en door alle landen van de Europese Unie en Noorwegen, Liechtenstein en IJsland wordt erkend. Het wordt toegekend aan een product waarvan de productie en het gebruik niet schadelijk zijn voor het milieu.

Fermentatie

Proces met micro-organismen (bacteriën, gisten, schimmels) voor de productie van moleculen. (Université de Reims Champagne Ardenne, 2020)

Geïmmobiliseerd enzym

Enzym dat op een vaste drager is gebracht (meestal kleine bolletjes) die de stabiliteit ervan verhoogt en kan worden gebruikt voor verschillende opeenvolgende reactiecycli. (Université de Reims Champagne Ardenne, 2020)

Hemicellulose

In tegenstelling tot cellulose, dat bestaat uit één type koolhydraten (glucose) die aan elkaar zijn gekoppeld om (lineaire) ketens te vormen, bestaat hemicellulose uit koolhydraten van verschillende categorieën die samen een vertakte structuur vormen. Ze zorgen voor de binding van cellulose en lignine in de celwanden van planten. Xylanen, mannanen, glucanen en xyloglucanen zijn hemicelluloses. (ValBiom, 2020)

Hydrolysaat

Vloeibare fase die moleculen bevat die tijdens een chemische of enzymatische reactie werden gehydrolyseerd. In het ValBran-project zijn de hydrolysaten rijk aan glucose en xylose afkomstig uit de hydrolyse van cellulose en xylanen.

Hydrolyse

Reactie met een katalysator (chemisch of enzymatisch) in aanwezigheid van water om bepaalde verbindingen tussen moleculen te splitsen. Bijvoorbeeld, de hydrolyse van cellulose leidt tot de vorming van glucose.

Immunomodulatie

In de geneeskunde, het wijzigen van immuunreacties.

Ionisch

Wordt gezegd van een molecule die een of meerdere (positieve en/of negatieve) ladingen draagt.

Isomeer

Wordt gezegd van verbindingen met dezelfde formule, maar met verschillende eigenschappen als gevolg van een verschillende rangschikking van atomen in de molecule. (ValBiom, 2020)

Kationisch

Wordt gezegd van een molecule die positief geladen is (kation).

Lignocellulose biomassa (of Lignocellulose)

Lignocellulose biomassa komt overeen met de celwanden van planten die bestaan uit lignine, hemicellulose en cellulose in verschillende verhoudingen. Het hout en de agrarische bijproducten (stro, stengels, zemelen,...) zijn lignocellulose biomassa.

Lipase

Lipasen zijn enzymen die verschillende reacties kunnen katalyseren (hydrolyse, esterificatie...).

Maag-darmkanaal

Doorgang met als functie het transport en de vertering van voedsel.

Mycosubtiline

Natuurlijke lipopeptide geproduceerd door de Bacillus-bacterie, bekend om zijn schimmelwerende eigenschappen.

Oppervlakteactieve stof

Oppervlakteactieve stoffen zijn amfifiele moleculen, bestaande uit een hydrofiel deel en een hydrofoob deel, met verschillende eigenschappen voor gebruik als bevochtingsmiddel, oplosmiddel, schoonmaakmiddel of emulgator. (IAR, 2012)

Pentanol

In de chemie, alcohol afkomstig van pentaan.

Pentylxyloside

Alkylpentoside waarvan de alkylketen 5 koolstofatomen bevat en het koolhydraatgedeelte is gevormd uit een pentose (in het algemeen een xylose). Een pentylxyloside-molecuul wordt gevormd door de koppeling van een pentose (meestal xylose) en een pentanolmolecuul.

PET

Polyethyleentereftalaat: plastic van petrochemische of biologische oorsprong (tot 30% van de bestanddelen) (Université de Reims Champagne Ardenne, 2020)

Plantaardige chemie

Chemie die bestaat uit het gebruik van plantaardige in plaats van fossiele hulpbronnen. (Ademe, 2020)

Polysacharide

In de chemie verwijst de term sacharide naar koolhydraten, waaronder de zogenaamde suikers (glucose, fructose maar ook zetmeel, cellulose, enz.). Een polysacharide is een molecule die bestaat uit verschillende koolhydraten die met elkaar zijn verbonden. (ValBiom, 2020)

Recalcitrantie

Term die wordt gebruikt om de moeilijkheid aan te geven bij het omzetten van plantaardige biomassa via biologische methodes (biokatalyse of fermentatie). Een recalcitrante biomassa vereist in het algemeen een fysisch-chemische voorbehandeling vóór de biologische omzetting om het rendement van de productie te verhogen. (Université de Reims Champagne Ardenne, 2020)

Suikerester (sucro-ester)

Suiker gekoppeld door een esterbinding aan een molecuul zoals een vetzuur.

Surfactine

Peptide (een molecule die minstens twee aan elkaar gekoppelde residuen van aminozuur omvat) die de oppervlaktespanning van het water vermindert, waardoor de druppel zelfs van een extreem lage helling glijdt.

Tarwezemelen

Omhulsels van tarwekorrels, rijk aan koolhydraten (cellulose, zetmeel, xylanen) en eiwitten. (Université de Reims Champagne Ardenne, 2020)

Transglycosylatie

Chemische of enzymatische reactie die de koppeling mogelijk maakt van een molecule met een alcoholfunctie aan een koolhydraat. APG's en APP's worden gevormd door een transglycosylatiereactie.

TRL-schaal (Technology Readiness Level)

Schaal die wordt gebruikt om de rijpheid van een technologie te meten of aan te geven. Deze schaal omvat 9 niveaus. Niveau 9 komt overeen met een technologie die beschikbaar is voor klanten (op de markt gebracht productiesysteem). (Université de Reims Champagne Ardenne, 2020)

Up-scaling

Beoogt de realisatie van het ontwikkelingsproces op industriële schaal, rekening houdend met de technologische en economische aspecten van de markt. (ARD, 2020)

Vetzuur (VZ)

Categorie lipiden die veel voorkomen in plantaardige en dierlijke vetten. ( Université de Reims Champagne Ardenne, 2020)

Xylaan

Het is een speciaal type hemicellulose, voornamelijk gevormd uit xylose. Tarwezemelen zijn rijk aan xylanen. (ValBiom, 2020)

Xylose

Belangrijkste koolhydraat dat xylanen vormt. (INAGRO, 2020)